Twoje smartfony i inne często używane gadżety są codziennie wystawione na działanie różnych czynników. Podczas treningu Twoje ulubione słuchawki mierzą się z ryzykiem uszkodzeń na skutek kontaktu z potem. Planujesz biwak z dala od cywilizacji? Na pewno przyda Ci się powerbank, któremu niestraszne żadne warunki pogodowe.
Większość elementów elektrycznych Twoich urządzeń jest zamknięta w jakiejś formie obudowy. Obudowy te zapobiegają przedostawaniu się do wewnątrz ciał obcych, takich jak kurz, a także wilgoci. Dodatkowo zapobiegają przypadkowemu zranieniu się wewnętrznymi ruchomymi częściami lub przewodami, jednocześnie chroniąc je przed elementami zewnętrznymi.
Zwykłe obejrzenie obudowy da Ci tylko przybliżone pojęcie o jej możliwościach ochronnych. Jeśli chcesz zyskać pewność, szukaj na produktach informacji o certyfikatach i normach branżowych. Na pewno spotkałeś się z wieloma produktami, takimi jak smartwatche i głośniki Bluetooth, opatrzonymi certyfikatami IP. Tym kodom często towarzyszą określenia takie jak: wodo- czy pyłoodporność, a także odporność na zachlapanie i zanurzenie na głębokość do 1 m przez maksymalnie 30 minut.
Dla laika kody i stopnie IP sprowadzają się do tego, co mówi opis produktu. Warto jednak wiedzieć, że wodoszczelne etui może być odporne na wodę tylko do pewnego stopnia i w ograniczonym czasie. A opis rzekomo wodoodpornych bezprzewodowych słuchawek może rozmijać się z prawdą w kwestii znaczenia klasy wodoodporności IP-56.
Podjęcie właściwej decyzji i zabezpieczenie się przed tanimi, podrabianymi produktami wymaga znajomości i zrozumienia tych kodów i klas. Kody IP to globalnie przyjęte, międzynarodowe standardy określające stopnie ochrony, które zapewniają obudowy i pokrowce na urządzenia elektroniczne.
Z tego postu dowiesz się, co oznaczają konkretne kody IP oraz klasyfikacje i jak odróżnić prawdziwe oznaczenia IP od podrabianych. Przybliżymy Ci też testy, jakie Twoje sprzęty przeszły, by móc uzyskać daną klasę ochrony przed wnikaniem wody.
Czym jest Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna?
Istnienie certyfikatów i standardów produktów pozwala konsumentom podejmować bardziej świadome wybory. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) jest jedną z organizacji odpowiedzialnych za powstanie szerokiej gamy międzynarodowych standardów technologicznych.
Jest to pozarządowa organizacja typu non-profit, zajmująca się wyznaczaniem międzynarodowych standardów dla technologii elektrycznych. Jej członkowie opracowują i upowszechniają międzynarodowe normy w zakresie elektrotechniki, która jest zbiorczym terminem używanym dla wszystkich technologii elektrycznych, elektronicznych i pokrewnych.
IEC powstała w Londynie, a w 1948 roku przeniosła się do Genewy, gdzie do dziś ma swoją siedzibę. Ta międzynarodowa komisja do spraw standardów posiada również swoje centra na całym świecie, w tym w Bostonie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, a także w Singapurze i Brazylii.
W swojej pierwszej publikacji, z 1938 roku, obrali sobie za cel ujednolicenie terminologii związanej z technologiami elektrycznymi, elektronicznymi i pokrewnymi. Ten międzynarodowy leksykon został opublikowany w wielu językach. Międzynarodowe Słownictwo Elektrotechniczne (The International Electrotechnical Vocabulary), wraz ze swoją wersją online, znaną jako Elektropedia, nadal ma ogromne znaczenie dla przemysłu elektrycznego i elektronicznego.
Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna działa w ścisłej współpracy z Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną (International Organisation for Standardisation – ISO) oraz Międzynarodowym Związkiem Telekomunikacyjnym (International Telecommunication Union – ITU).
Czym są stopnie ochrony albo kody IP?
Stopnie ochrony Ingress Protection albo kody IP to system klasyfikacji opublikowany przez Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną zgodnie z normą IEC 60529. Klasyfikacja ta jest miarą stopnia ochrony oferowanej przez obudowę lub etui przed wnikaniem ciał obcych lub przedmiotów do wewnątrz.
Norma IEC 60529 to międzynarodowy standard, a norma EN 60529 jest standardem brytyjskim. Klasy IP są podzielone na kategorie, dzięki którym zyskujesz dokładną informację na temat poziomu ochrony swoich urządzeń przed szkodliwym wpływem ciał obcych, brudu i wilgoci.
Interpretacja kodów IP: Rozkładamy kod ochrony na czynniki pierwsze
Zanim przejdziemy do tabeli kodów IP, warto poznać części składowe kodu IP i ich znaczenie.
Kod IP składa się z pięciu elementów, z których dwa są opcjonalne. Poniższa tabela wyjaśnia skrótowo, co oznacza każdy element kodu.
| IP | Pierwsza cyfra | Druga cyfra | Litera dodatkowa | Litera uzupełniająca |
| International Protection/Ingress Protection – litery kodu(obowiązkowe) | Cyfry 0 do 6, albo litera X(obowiązkowe) | Cyfry 0 do 8, albo litera X(obowiązkowe) | Litery A, B, C lub D(nieobowiązkowe) | Litery H, M, S lub W(nieobowiązkowe) |
Na początku kodu IP figuruje zawsze charakterystyczny człon IP, bezpośrednio po którym pojawiają się dwie cyfry i opcjonalnie dwie litery. W kodach nigdy nie pojawiają się łączniki (-) ani inne znaki interpunkcyjne. To jeden sposób sprawdzenia, czy Twój gadżet albo urządzenie zostało rzeczywiście poddane odpowiednim testom i uzyskało certyfikat IP.
Poniżej wyjaśniamy, co dokładnie oznacza każdy z elementów kodu.
- Pierwsza cyfra: Cyfra, która następuje bezpośrednio po literach IP oznacza poziom ochrony przed wnikaniem ciał stałych i dostępem użytkownika do niebezpiecznych części. Musi się mieścić w zakresie od 0 do 6. Gdy brak tej informacji, w jej miejsce wstawia się literę X.
- Druga cyfra: Druga cyfra informuje o stopniu ochrony przed wnikaniem wody. Musi być to cyfra z zakresu od 0 do 8. Może być zamieniona na literę X, gdy nie ma dostępu do tej informacji. Dla obudów, które są odporne na wysokie ciśnienie i temperaturę stosuje się cyfrę 9.
- Dodatkowa litera: Pierwsza litera po cyfrach określa stopień ochrony ludzi przed dostępem do niebezpiecznych elementów wnętrza. To opcjonalna informacja, którą można wyrazić wyłącznie literami A, B, C lub D.
- Litera uzupełniająca: Ostatnia litera to kolejny element opcjonalny. Informuje o stopniu ochrony sprzętu przed konkretnymi zagrożeniami. Używa się do tego wyłącznie liter H, M, S i W.
Im wyższa cyfra lub dalsza litera w alfabecie, tym wyższy stopień ochrony. Oznacza to też, że obudowa lub urządzenie o wyższym stopniu ochrony IP spełnia jednocześnie niższe kategorie ochrony. W przypadku mniejszych gadżetów, takich jak smartfony i smartwatche, raczej nie używa się oznaczeń literowych.
System oceny IP: Szczegółowe omówienie systemu klasyfikacji ocen IP
W tej części przedstawiamy szczegółowe wyjaśnienie znaczenia każdej części kodu IP lub oceny. Dzięki tej wiedzy wykorzystasz klasyfikację IP, dokonując bardziej świadomego zakupu, gdy następnym razem będziesz potrzebować gadżetu, idealnie dostosowanego do Twoich potrzeb i Twojego stylu życia.
Pierwsza cyfra: Stopień ochrony przed wnikaniem ciał obcych
| Litera lub cyfra | Ochrona urządzenia przed wnikaniem obcych ciał stałych | Ochrona ludzi przed dostępem do niebezpiecznych części |
| X | Niewymagana | Niewymagana |
| 0 | Brak ochrony | Brak ochrony |
| 1 | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych wierzchem dłoni; brak ochrony przed zamierzonym kontaktem z ciałem |
| 2 | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych palcem lub przedmiotem zbliżonej wielkości |
| 3 | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem lub narzędziem zbliżonej wielkości |
| 4 | Ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 1,0 mm i większej | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, wkrętem; ochrona przed dostępem dużych mrówek / drobnych owadów zbliżonej wielkości |
| 5 | Ochrona przed pyłem, o ile urządzenie nie jest wystawione na nadmierną jego ilość | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, wkrętem; ochrona przed dostępem dużych mrówek / drobnych owadów zbliżonej wielkości |
| 6 | Całkowita ochrona pyłoszczelna | Ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, wkrętem; ochrona przed dostępem dużych mrówek / drobnych owadów zbliżonej wielkości |
Druga cyfra: Stopień ochrony przed wnikaniem wody i wilgoci
| Litera lub cyfra | Ochrona urządzenia przed wnikaniem wodyZe szkodliwymi skutkami | Wykonane testy |
| X | Niewymagana | Niewymagana |
| 0 | Brak ochrony | Brak ochrony |
| 1 | Ochrona umieszczonego pionowo urządzenia przed padającymi pionowo kroplami wody | Testowane przez 10 minut za pomocą wody równej deszczowi padającemu z prędkością 1 mm na minutę |
| 2 | Ochrona przed padającymi kroplami wody przy nachyleniu obudowy w dowolnym kącie o 15 stopni | Każda z czterech pozycji w nachyleniu jest testowana przez 2,5 minuty za pomocą wody równej deszczowi padającemu z prędkością 3 mm na minutę |
| 3 | Ochrona przed natryskiwaniem wodą przy nachyleniu w dowolnym kącie do 60 stopni od pionu | Urządzenie jest testowane za pomocą dyszy rozpylającej wodę z prędkością 1 minuty na metr kwadratowy przez co najmniej 5 minut. Dodatkowe testy przeprowadzono również z rurką oscylacyjną przez 10 minut |
| 4 | Ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku | Testowane przez 10 minut za pomocą wody bryzgającej ze wszystkich stron |
| 5 | Ochrona przed strugą wody laną z dyszy 6,3 mm | Testowane za pomocą strug wody lanych z mocą 12,5 litra na minutę, 1 minutę na metr kwadratowy i pod ciśnieniem 30 kPa z odległości 3 metrów |
| 6 | Ochrona przed mocnymi strugami wody lanymi z dyszy 12,5 mm | Testowane za pomocą strug wody lanych z mocą 100 litrów na minutę, 1 minutę na metr kwadratowy i pod ciśnieniem 100 kPa z odległości 3 metrów |
| 7 | Ochrona przed skutkami zanurzenia w wodzie do głębokości 1 m | Zanurzenie urządzenia przez 30 minut w wodzie o głębokości 1 m |
| 8 | Ochrona przed skutkami zanurzenia w wodzie o głębokości 1 m i więcej | Testowanie specyficzne dla producenta |
Litery dodatkowe i uzupełniające
| Litera | Znaczenie |
| Ochrona ludzi przed dostępem do niebezpiecznych części | |
| A | wierzchem dłoni |
| B | palcem |
| C | narzędziem |
| D | drutem |
| Ochrona specyficzna dla urządzenia | |
| H | aparaty wysokiego napięcia |
| M | ruchome części w ruchu podczas testu wnikania wody |
| S | ruchome części w spoczynku podczas testu wnikania wody |
| W | warunki pogodowe |
Wodoodporny czy wodoszczelny? Czy jest jakaś różnica?
Codzienne biegi po kawę i treningi na siłowni mogą prowadzić do przypadkowego kontaktu Twoich sprzętów z wilgocią. W takiej sytuacji to, czy Twoje urządzenie jest wodoodporne, czy wodoszczelne, robi ogromną różnicę. Choć te dwa terminy kojarzą się ze sobą, tak naprawdę ich znaczenie nie jest identyczne.
Najbardziej pożądaną cechą gadżetów jest ich odporność na wodę i wilgoć. Przyjrzyj się produktom Apple, takim jak AirPods Pro czy nowsze iPhone’y – wodoodporność to jeden z najmocniej podkreślanych elementów opisu.
Choć wodoszczelność powinna oznaczać pełną odporność na wodę, w przypadku wielu gadżetów codziennego użytku zupełnie się to nie sprawdza. Wodoodporne urządzenia są niepodatne na wnikanie wody, ale tylko do pewnego stopnia, nie w 100%. Dla przykładu, urządzenie ze stopniem ochrony IP67 wytrzyma chwilowe zanurzenie na głębokości 15 cm do 1 m.
Większość poziomów ochrony przed wnikaniem wody jest wystarczająca na co dzień – w końcu raczej mało prawdopodobnym jest, byś zapragnął wskoczyć do basenu ze swoim iPhone’em czy wodoodpornym głośnikiem Bluetooth.
Jednak niektóre gadżety zostały stworzone właśnie z myślą o użytkowaniu w wodzie. Urządzenia takie jak smartwatche często są nieodzownym towarzyszem osoby aktywnie uprawiającej sport. W przypadku takiej elektroniki, szukaj nie tylko klasy IP, ale także oznaczeń stopnia ATM. W ten sposób zyskasz pewność, że sprzęt nadaje się do zanurzania w wodzie oraz informację o maksymalnym czasie bezpiecznej ekspozycji.
Pokrowce i etui ze stopniem ochrony IP
Pokrowce na urządzenia i obudowy gadżetów o wodoodpornych właściwościach zazwyczaj mają powłokę utrudniającą dostęp wody. Nawet sprzęty w 8. klasie ochrony przed wnikaniem wody nie są przeznaczone do długotrwałego wystawiania na działanie wilgoci. Dlatego przydadzą Ci się odpowiednie wodoodporne etui lub pokrowce.
Życie w miejskiej dżungli niekoniecznie wymaga używania etui odpornych na wysokie ciśnienie i temperaturę. Ale przydadzą Ci się, jeśli kochasz przygody, wyzwania i mierzenie się z żywiołami. W wymagających warunkach sprawdzą się obudowy w standardzie IP 6K albo 9K.
Stopień K nie jest częścią normy IEC 60529. Testy określające ochronę w stopniu K są zdefiniowane przez ISO 20653 (zastępującą DIN 40050-9). Obudowa o stopniu ochrony IPX9 w standardzie IEC zapewnia taką samą ochronę, jak obudowa o stopniu ochrony IP69K, ponieważ przechodzą takie same testy w wodzie.
Produkty z oceną 6K przechodzą testy ekspozycji na strumień 75 litrów wody na minutę pod ciśnieniem 1000 kPa z odległości 3 metrów i o czasie trwania co najmniej 3 minut. Testy dotyczące stopnia 6K wykorzystują mocny strumień wody pod ciśnieniem, a testy 9K wykonuje się przy wykorzystaniu mocnych strumieni wody o wysokiej temperaturze.
Test 9K, taki sam jak test IEC dla stopnia IPX9, wykorzystuje 14 do 16 litrów wody na minutę o ciśnieniu pomiędzy 8 a 10 MPa i temperaturze 80°C z odległości od 0,10 do 0,15 metra. Drobne urządzenia są zwykle mocowane na obrotowym stole, a każda strona jest poddawana testowi przez 30 sekund. Większe urządzenia są testowane ręcznie z prędkością 1 min/m2 przez co najmniej 3 minuty.
Krótki przegląd kodów/ocen IP
Poniżej poglądowa lista zawierająca najważniejsze informacje dotyczące stopni ochrony w systemie IP i wskazówki, jak wykorzystać ich potencjał.
- Oceny/kody IP to międzynarodowe standardy mające zastosowanie do całej elektrotechniki. Informują o poziomie ochrony przed wnikaniem kurzu, wody i wilgoci.
- Kody IP zawsze zaczynają się od liter IP, po których następują dwie cyfry. Opcjonalne dwie litery przekazują dodatkowe informacje dotyczące ochrony.
- Kody IP nie zawierają żadnych znaków interpunkcyjnych. Na przykład, IP-66 nie jest prawidłowym kodem IP.
- Pierwsza cyfra zawiera informację o ochronie przed wnikaniem pyłu, a druga – o ochronie przed wnikaniem wody.
- Wyższe numery w kodzie oznaczają wyższy stopień ochrony. Kod z literą X oznacza, że dany typ ochrony nie jest wymagany. Natomiast kod 0 stanowi informację o braku danego rodzaju ochrony.
- Choć litera K nie wchodzi w skład systemu oceny IP, obudowy z oznaczeniem 6K i 9K zapewniają ochronę przed silnymi strumieniami wody pod ciśnieniem. Urządzenia z oznaczeniem 9K są chronione przed strumieniami wody o wysokiej temperaturze.
- Stopień ochrony IPX9 w standardzie IEC jest równy ochronie w stopniu IP69K.
- Nawet urządzenia w najwyższych klasach ochrony w systemie kodów IP w większości przypadków nie są przeznaczone do zanurzania w płynach. Szukając gadżetów do użytku pod wodą, wybieraj te z odpowiednimi oznaczeniami ATM.
Bogatszy w tę wiedzę…
Wiedza to potęga. Konsument wyposażony w odpowiednie informacje łatwiej dokona mądrych wyborów. Rozumiejąc znaczenie kodów w systemie IP i zakres ochrony, jaką zapewniają Tobie i wewnętrznym elementom Twoich urządzeń, masz pewność, że kupujesz tylko takie produkty, które spełnią Twoje oczekiwania.
Szukasz innych, cennych informacji? Zapisz się na nasz newsletter albo skontaktuj się z nami i bądź bardziej smart.